Elleboogklachten komen vrijwel altijd voor ten gevolge van overbelasting of een trauma (bijv. een val). Binnen de fysiotherapie zijn er nog maar weinig specialisaties in deze richting. Toch is dit een belangrijk gewricht die voor veel en langdurige beperkingen kunnen zorgen.
De meest voorkomende elleboogklachten binnen de praktijk zijn:
- Tenniselleboog of tennisarm
- Golferselleboog of golfersarm
- Elleboogverstuiking (met bandletsel)
Tenniselleboog of tennisarm
De tenniselleboog, ofwel epicondylitis lateralis, komt niet alleen bij tennissers voor. Er zijn verscheidene repeterende bewegingen, zoals schilderen, zagen of computerwerk, waarbij een tenniselleboog kan ontstaan. Als de hand achterover beweegt of een grijpbeweging maakt trekken de polsstrekkers samen. De trekkrachten op deze pezen kunnen toenemen als er bewegingen als een backhand bij tennis of soortgelijke bewegingen gemaakt worden.
Overbelasting van de spieren en pezen van de onderarm en elleboog is de belangrijkste oorzaak voor het krijgen van een tenniselleboog.
Als er sprake is van een acuut letsel reageert het lichaam met een ontstekingsreactie. Een ontsteking van een pees (tendon) heet een tendinitis. Een ontsteking rondom de laterale epicondyl heet een laterale epidoncylitis.
In de acute fase waarin er vaak heftige pijn is en belasting niet of nauwelijks mogelijk is wordt er geadviseerd om relatieve rust te nemen zodat het gebied tot rust kan komen. Volledige rust wordt over het algemeen afgeraden omdat de conditie van de spieren dan teveel achteruit gaat.
Golferselleboog of golfersarm
De golferselleboog, ofwel epicondylitis medialis, kenmerkt zich door pijn aan de binnenzijde van de elleboog. De oorzaak van de klachten hoeft niet door het golfen te komen. De golferselleboog wordt door een overbelasting van de pezen die de pols buigen veroorzaakt en kan bijvoorbeeld ook tot uiting komen bij het dragen van een tas of koffer of de forehandbeweging bij het tennis.
De pijn van de golferselleboog wordt veroorzaakt door een ontsteking van de peesaanhechting van de pezen. Overbelasting kan het gevolg zijn van een repeterende beweging zoals schroeven draaien of zwaar werkgereedschap gebruiken of door sportspecifieke belastingen.
Op basis van een vraaggesprek en het lichamelijk onderzoek kan de diagnose van de golferselleboog over het algemeen gesteld worden. Echografie kan de diagnose uit het lichamelijk onderzoek ondersteunen. Hierop zijn wekedelen weefsels te beoordelen en kan er bekeken worden of er sprake is van een ontsteking of van slijtage van het weefsel.
Behandelmogelijkheden
Er zijn verscheidene behandelmogelijkheden voor de tennisellboog en golferselleboog bekend. Het doel bij het behandelen van is het voorkomen dat het weefsel verder beschadigt en helpen de pees te herstellen. Een peesirritatie van de elleboog gaat bij het stoppen van de (over)belasting na verloop van tijd over het algemeen spontaan over. Hierbij kan de hersteltijd variëren van een aantal weken tot een jaar. Met name klachten die niet goed gediagnosticeerd en behandeld zijn kunnen langdurig aanwezig blijven.
De fysiotherapeut kan de beweeglijkheid door middel van mobilisatie of manipulatietechnieken verbeteren. Daarnaast zijn er verscheidene vormen van fysiotherapie om de tennis- en golferselleboog lokaal te behandelen. Het revalidatieproces kan ondersteund worden door middel van oefentherapie.
Het gebruik van een brace
Het gebruik van een bandje / brace om de elleboog die druk op de geïrriteerde plek uitoefent. Een dergelijke brace kan door de druk weg te nemen het geïrriteerde gebied ontlasten.
Elleboogverstuiking met bandletsel
De binnenband (mediale collaterale ligament) is de belangrijkste stabilisator die weerstand biedt aan zijwaartse bewegingen van de elleboog waarbij de onderarm naar buiten draait. Opvallend is dat een scheur van deze band zelden tot het gevoel van instabiliteit leidt. Bij overbelasting, zoals bij bovenhandse sporten, maar ook bij zwaarder (huishoudelijk) werk, kan letsel aan deze band toch voor een hinderlijke instabiliteit zorgen.
Instabiliteit als gevolg van een beschadigde buitenband (laterale collaterale ligament) komt minder vaak voor dan een instabiliteit door de binnenband. De meeste beschadigingen aan de buitenband komen door een trauma (bijvoorbeeld een val) van de elleboog. Onder andere een elleboog ontwrichting (elleboogluxatie) kan een oorzaak zijn voor letsel aan deze band.
De meeste mensen met letsel aan de buitenband geven typische klachten als pijnlijke klikken, snappen of blokkeren van de elleboog aan. De fenomeen treedt vooral op als de onderarm opwaarts gedraaid (supinatie) is en in de laatste graden van de strekking van de elleboog.
Behandelmogelijkheden
De conservatieve revalidatie na een scheur van de buitenband zal met name bestaan uit fysiotherapie. Onder leiding van de fysiotherapeut kan de beweeglijkheid van de elleboog worden verbeterd en kan er oefentherapie ingesteld worden om de elleboog te leren stabiliseren. Over het algemeen kan men in het dagelijks leven goed functioneren na de revalidatie van een gescheurde band.
Het gebruik van een elleboog brace
Een brace kan ondersteuning geven met het stabiliseren van de elleboog. De brace kan er hiertoe aan bijdragen dat het activiteitenniveau op een hoger niveau komt en de pijn gereduceerd wordt. Het is aan te raden met een specialist of fysiotherapeut te overleggen over het gebruik van een dergelijke brace.